Các trò chơi dân gian của nước ta vô cùng đa dạng và được truyền từ đời này sang đời khác. Đó là một trong những yếu tố góp phần làm cho nền văn hóa nước ta ngày càng phong phú và tươi đẹp hơn. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, trẻ em hiếm khi được tiếp xúc với những loại trò chơi này. Dưới đây sẽ mang đến cho các bạn các trò chơi dân gian Việt Nam giúp trẻ năng động và sáng tạo hơn.
Trò chơi dân gian là gì?
Theo các cao thủ của nhà cái SOC88 thì trò chơi dân gian là một trong những kho tàng văn hóa dân tộc của Việt Nam. Đây là những giá trị tinh thần đến từ lịch sử, công việc, văn hóa và cuộc sống của chúng ta. Theo Từ điển tiếng Việt xuất bản năm 1992 có viết: game là một hình thức giải trí bày ra trước mắt chúng ta, game là những hoạt động trong thời gian rảnh rỗi. Trò chơi là hoạt động giải trí, vui nhộn của con người, giúp bạn quên đi những mệt mỏi, lo toan của cuộc sống.
Có thể kể đến nhiều trò chơi dân gian như: nhảy dây, đá cầu, bịt mắt bắt dê, thả diều, rồng rắn leo mây… Trò chơi nào cũng có những thú vui riêng. Làm sao quên được những buổi chiều muộn rủ nhau ra đồng chơi, chờ gió đông nổi lên thả diều trong gió, hay những buổi chiều hè nóng nực rủ nhau chơi trốn tìm. Trò chơi gắn liền với ký ức tuổi thơ. Mỗi lần đi ngang qua đâu đó và gặp họ, chúng ta lại bất giác quay về tuổi thơ.
Trò chơi là hoạt động giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày, giúp trẻ tự định hướng và nhận biết các đồ vật xung quanh. Tuy nhiên, hầu hết các trò chơi dân gian chủ yếu tập trung ở nông thôn, chính vì vậy trẻ em nông thôn thường tinh nghịch, hiếu động và có tuổi thơ vui vẻ hơn trẻ em thành thị.
Trò chơi dân gian Việt Nam được yêu thích nhất
Chi chi chành chành
Đây chắc chắn là tựa game tuổi thơ quen thuộc của thế hệ 8x, 9x. Ngày nay, trò chơi dân gian vẫn được ông bà truyền lại cho con cháu, nhất là ở vùng nông thôn. Để dạy trẻ chơi trò chơi này, trước tiên bạn phải tập hợp ít nhất 3 người ngồi thành vòng tròn. Một người mở bàn tay ra và những người còn lại đặt ngón trỏ vào lòng bàn tay. Sau đó tất cả các thành viên tham gia sẽ đọc bài đồng dao “Chi chi chành chành, cái đanh thổi lửa…. ù à ù ập”.
Khi vần kết thúc, người đặt ngón trỏ vào lòng bàn tay phải nhanh chóng rút tay lại. Nếu người chơi đưa tay ra, thành viên đó sẽ thua cuộc và trở thành người ra tay ở ván tiếp theo. Trong trường hợp bắt nhiều người cùng lúc thì áp dụng phương pháp oẳn tù tì. Nhờ trò chơi này, trẻ có cơ hội được giao lưu, vui chơi cùng nhau và rèn luyện khả năng phản xạ của mình.
Dung dăng dung dẻ
Một trong những trò chơi dân gian dành cho trẻ em là dung dăng dung dẻ. Vẽ các vòng tròn trên nền sao cho số vòng tròn ít hơn số lượng người chơi. Sau đó các bé sẽ cụp đuôi, đi vòng tròn và đọc thuộc lòng bài đồng dao dung dăng dung dẻ… Ở câu cuối cùng, mỗi người nhanh chóng ngồi xuống vòng tròn. Ai không tìm được vòng tròn để ngồi sẽ thua cuộc.
Kéo cưa lừa xẻ
Trò chơi dân gian này chỉ có hai người phải ngồi quay mặt vào nhau. Hai người duỗi thẳng và đặt hai chân lên nhau, nắm chặt tay. Trò chơi bắt đầu khi hai người chuẩn bị sẵn sàng và hát bài đồng dao “kéo cưa lừa xẻ,… về bú tí mẹ”. Với mỗi nhịp, hai người kéo/đẩy tay về phía mình hoặc về phía người kia. Người cuối cùng giữ tay cầm về phía họ sẽ thắng và kết thúc trò chơi.
Oẳn tù tì
Một trong những trò chơi dân gian giúp tăng khả năng phản xạ của trẻ đó là oẳn tù tì và kéo. Trò chơi này yêu cầu hai người ngồi đối diện nhau và sau đó giải thích luật chơi cho trẻ. Các hình dạng quy định trong trò chơi như sau: nắm tay là búa hoặc dùi, bàn tay mở là tờ giấy hoặc tờ giấy, ngón trỏ và ngón giữa là kéo, ngón trỏ là cây kim.
Và theo nguyên tắc thì kéo sẽ cắt lá hoặc kim chọc rách lá, lá bao bọc được búa, búa đập kéo. Khi hai người ngồi đối diện, nhìn nhau và đung đưa theo câu “Oẳn tù tì ra cái gì ra cái này”. Lúc này hai người sẽ đưa ra hình thù mà mình chọn và phân thắng bại theo nguyên tắc trên.
Kéo co truyền thống
Những người đã đăng nhập SOC88 cho biết kéo co là trò chơi dân gian thường được tổ chức tại các lễ hội, giải đấu thể thao nổi tiếng. Để chơi kéo co bạn cần chia thành 2 đội, mỗi đội có khoảng 8-10 người. Tiếp theo, mỗi đội sẽ cầm một bên sợi dây có đánh dấu điểm chính giữa. Cả hai đội sẽ dùng sức mạnh của mình để kéo về phía mình. Nếu đội nào kéo được sợi dây qua vạch của mình thì đội đó thắng.
Nhảy bao bố
Trò chơi dân gian nhảy bao bố cũng được nhiều em nhỏ yêu thích. Tùy theo số lượng trẻ tham gia mà chia thành các đội phù hợp. Để tổ chức trò chơi này, bạn cần chuẩn bị một chiếc túi to, chắc chắn để tránh bị rách trong quá trình chơi, sau đó từng thành viên bước vào túi, ngậm chặt miệng và nhảy về phía trước. Tiếp tục làm như vậy cho đến khi đội nào về đích trước sẽ giành chiến thắng.
Cá sấu lên bờ
Trò chơi dân gian này bạn chỉ cần 3-4 trẻ. Đầu tiên bạn phải chơi oẳn tù tì và kéo để xem ai đóng vai cá sấu, những người còn lại là con người. Tiếp theo, vẽ đường phân chia trên bờ và dưới nước: phạm vi hoạt động của cá sấu. Mục tiêu của cá sấu là bắt những người chơi vào mà không được phép hoặc chạm chân xuống nước. Nếu cá sấu bắt được một người thì người đó sẽ thế chỗ và tiếp tục chơi.
Bịt mắt bắt dê
Trước khi bắt đầu trò chơi bịt mắt bắt dê truyền thống, các thành viên phải chơi trò oẳn tù tì và kéo. Ai thua sẽ phải bịt mắt và những thành viên còn lại sẽ hành động như dê. Trong lớp, những thành viên không tham gia sẽ xếp thành vòng tròn. Đứa trẻ bị bịt mắt sẽ phát hiện ra đứa trẻ đó chính là con dê trong vòng tròn này. Khi trẻ bắt được mắt “dê”, trò chơi kết thúc và đổi vị trí cho nhau.
Rồng rắn lên mây
Tiếp theo, một trò chơi dân gian có thể tổ chức cho trẻ trải nghiệm là trò chơi rồng và rắn bay lên mây. Trò chơi này cần một nhóm nhỏ khoảng 6-7 người, trong đó có một người là người chủ trì và ngồi phía trước. Các bạn còn lại sẽ xếp hàng và nắm áo người đi trước để đi vòng quanh sân. Vừa đi, mọi người cùng nhau đọc to: “Rồng rắn lên mây, có cây lúc lắc có nhà điểm binh…”
Kết thúc bài đồng dao, người đi đầu sẽ đứng lại trước chủ nhà và chờ phản hồi. Nếu chủ nhà không hỏi thì tiếp tục đi vòng quanh sân. Còn nếu chủ nhà hỏi: “Cho xin khúc đầu” – các thành viên sẽ trả lời “toàn xương toàn xẩu”. Chủ nhà tiếp tục hỏi “cho tôi xin khúc giữa” – các thành viên sẽ nói “Chả có gì ngon”. Trường hợp chủ nhà hỏi “cho tôi xin khúc đuôi” – các thành viên trả lời “Đuổi được thì ăn”.
Khi đó, người chủ sẽ đuổi theo người cuối cùng trong hàng. Nhiệm vụ của người trưởng nhóm là dang tay chặn người chủ trì, các thành viên còn lại linh hoạt né tránh để người cuối cùng không bị tóm. Nếu người cuối cùng bị bắt, họ sẽ thế chỗ chủ nhà và chơi trò chơi mới.
Như vậy bài viết đã giới thiệu các trò chơi dân gian Việt Nam phổ biến dành cho trẻ em. Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian nhằm tạo sự gắn kết giữa các thành viên cũng như rèn luyện phản xạ cho trẻ.
